For several years, the Pilsudski Institute of America has been running a major project of digitization of archival materials. In our archives we have more than 1.5 million pages of documents related to the history of Poland since 1863 to the present. The collections are systematically scanned by us and described, and then made available on our website. This allows us to protect them from damage, destruction and oblivion. The digitization process is time - consuming, requires equipment and skills.
For several years, the government of Poland partly financed this program which is of utmost importance for the preservation of our national heritage. This year, the aid was unexpectedly halted.
Our situation has become critical. We would not want to stop further work on this project, which has borne abundant fruit, allowing access to priceless documents viewed and consulted by about 20,000 persons per year; these unique historical documents need to be protected against deterioration through decay. For this reason we are asking for your financial support. We appeal to all who appreciate the importance of saving, securing, and maintaining for posterity valuable archival resources that are held by the Institute.
Any amount of money at this difficult time will be appreciated.
Donations can be made online, where credit cards may be used. We also welcome checks made out to Pilsudski Institute of America, and mailed to Pilsudski Institute, 180 Second Avenue, New York, NY 10003. We are a non-profit research organization and all donations are tax deductible.
5 czerwca 2013 r. na Zamku Królewskim w Warszawie i w siedzibie Stowarzyszenia Wspólnota Polska odbyły się uroczyste obchody 70 rocznicy powstania Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce. Gali patronował Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Bogdan Zdrojewski. Piękna Wielka Sala Asamblowa mieszcząca około 350 osób była wypełniona po brzegi. Wśród zaproszonych gości byli przedstawiciele Rządu RP, instytucji rządowych, społecznych, twórczych i naukowych. Obecni byli przedstawiciele Instytutu Piłsudskiego w Londynie i Warszawie oraz wielu instytucji w Polsce, z którymi Instytut współpracuje. W uroczystości jubileuszowej uczestniczyło wielu przyjaciół i sympatyków Instytutu. Mistrzem ceremonii był Jan Kasprzyk, prezes Związku Piłsudczyków oraz Komendant Marszu Szlakiem I Kompanii Kadrowej.
Instytut Pilsudskiego w Ameryce był licznie reprezentowany przez prezesa dr Magdę Kapuścińską, wiceprezesa dr Marka Zielińskiego, dyrektor wykonawczą dr Iwonę Korga, asystenta prezesa Jolantę Szczepkowską oraz członków Rady Dyrektorów dr Ewę Jędruch, Piotra Kumelowskiego, Krzysztofa Langowskiego i Andrzeja Pelca. Była też obecna Danuta Cisek, były długoletni członek Rady i wiceprezes Instytutu.
Prezes Magda Kapuścińska powitała wszystkich zebranych. Potem zabrali głos goście honorowi: marszałek Senatu RP Bogdan Borusewicz, Dyrektor Generalny Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego Jacek Olbrycht, prezes Stowarzyszenia “Wspólnota Polska” Longin Komołowski oraz posłanka na Sejm RP Joanna Fabisiak. (Patrz fotoreportarz z obchodów).
Podczas uroczystości odbyło się wręczenie nagród Instytutu za wybitne osiągnięcia w dziedzinach: historii, literatury, nauki i sztuki. W tym roku medale otrzymali:
prof. Andrzej Chojnowski - Wacław Jędrzejewicz History Medal za badania nad najnowszą historią Polski,
prof. Mieczysław Mąkosza - Marie Skłodowska-Curie Science Medal za dokonania w dziedzinie chemii organicznej,
Zbigniew Gluza- Joseph Conrad Literature Medal za stworzenie i redakcję pisma historycznego KARTA,
Anna Seniuk - Ignacy Paderewski Arts and Music Medal za wieloletnią pracę aktorską i reżyserską.
Przedstawiciele Instytutu mieli także zaszczyt wręczyć medale Merentibus, przyznawane za szczególne zasługi położone dla rozwoju i działalności Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce, następującym osobom i instytucjom:
Jackowi Milerowi, dyrektorowi Departamentu Dziedzictwa Kulturowego Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego jako podziękowanie za szczególne wsparcie merytoryczne, przyjaźń i życzliwość,
Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych na ręce profesora Władysława Stępniaka,
Bibliotece Narodowej na ręce wicedyrektor Ewy Potrzebnickiej,
Instytutowi Pamięci Narodowej na ręce prezesa dr Łukasza Kamińskiego.
Wszyscy laureaci w pięknych słowach dziękowali za wyróżnienia. Szczególnie zachwyciła Anna Seniuk recytacją tekstu Zbigniewa Herberta.
Po wręczeniu nagród pokazano film o Instytucie, specjalnie przygotowany na jubileusz, którego twórcą jest znany reżyser mieszkający w Nowym Jorku, Tomasz Magierski.
Galę uświetnił recital młodego wybitnego pianisty Tomasza Rittera, sponsorowany przez Międzynarodową Fundację Muzyczną im. A. Rubinsteina.
Po południu, w siedzibie Stowarzyszenia "Wspólnota Polska", odbył się elegancki i smaczny poczęstunek przygotowany przez Hotel Zamek Pułtusk współpracujący z Domem Poloniii w Pułstusku oraz wygłoszone zostały wykłady
Wacław Jędrzejewicz (1893-1993). Historyk epoki Józefa Piłsudskiego - prof. dr hab. Rafał Stobiecki, Uniwersytet Łódzki
70 lat Instytutu Piłsudskiego w Ameryce - dr Iwona Drąg - Korga, dyrektor wykonawczy IJP.
Na zakończenie goście oglądali pięknie opracowaną wystawę prezentowaną przed Domem Polonii, która powstała dzięki pomocy Stowarzyszenia "Wspólnota Polska".
Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce dziękuje wszystkim tym, którzy przyczynili się do zorganizowania jubileuszu: Ministerstwu Spraw Zagranicznych za dofinansowanie, Stowarzyszeniu "Wspólnota Polska" za życzliwą pomoc przy organizacji uroczystości, wydrukowanie materiałów, podanie pysznego posiłku i za przygotowanie wystawy. Dziękujemy prof. Andrzejowi Rottermundowi za udostępnienie pięknej sali Wielkiej Asamblowej, co przyczyniło się do tego, że obchody 70-lecia istnienia Instytutu Piłsudskiego w Ameryce w tak pięknej oprawie były wyjątkowe. Dziękujemy wszystkim wolontariuszom związanym z Instytutem i mieszkającym w Polsce, którzy licznie przybyli do Zamku i pomagali w szeregu ważnych czynnościach związanych z jubileuszem. Jesteśmy wdzięczni wszystkim gościom, naszym przyjaciołom, sympatykom i znajomym za uczczenie uroczystości swoją obecnością.
Przedstawiamy archiwum jednego z mniej znanych rozdziałów polskiej historii okresu II Wojny światowej - Samodzielnej Ekspozytury Wywiadowczej „Estezet” Oddziału II Sztabu Naczelnego Wodza. Powstanie ekspozytury o nazwie "Estezet" w Nowym Jorku uzgodnione zostało w sierpniu 1941 r. kiedy to podpisana została również wstępna umowa na temat współpracy wywiadowczej pomiędzy służbami polskimi i amerykańskimi. Placówka działała pod przykrywką w Konsulacie Generalnym RP w Nowym Jorku.
Losy tej kolekcji archiwalnej są bardzo tajemnicze. Akta placówki "Estezet" zostały zabezpieczone przez jej pracownika majora Mariana Chodackiego. W 1945 roku, po cofnięciu uznania Rządowi RP na emigracji mjr. Chodacki przekazał kolekcję siostrom zakonnym ze zgromadzenia The Holy Family of Nazareth w Filadelfii. Mjr. Chodacki był znaną postacią w świecie Polonii nowojorskiej, a w latach 1949 - 51 był dyrektorem Instytutu Piłsudskiego. Prawdopodobnie wtedy postanowił, że uratowane przez niego archiwalia powinny kiedyś stać się własnością Instytutu. 16 grudnia 1949 napisał "W wypadku mej śmierci przekazuję Instytutowi J. Piłsudskiego w New Yorku akta i dokumenty znajdujące się pod moją opieką, częściowo jako depozyty, częściowo uratowane w marcu 1945 roku w przewidywaniu rozwoju wypadków".
Major Chodacki obmyślił skomplikowany system wydobycia archiwaliów od sióstr zakonnych. Potrzebne było hasło słowne, adres i poświadczenie odbioru. Te elementy zostały przekazane na osobnych kartkach różnym osobom, które w wypadku śmierci Chodackiego miały je przekazać władzom Instytutu. Wszystkie archiwalia trafiły do Instytutu w 1959, wiele lat przed śmiercią Chodackiego, która nastąpiła 26 czerwca 1975 roku. Wtedy właśnie okazało się, że wola Chodackiego została spełniona wcześniej co poświadczyła siostra Mary Rose, Przeorysza The Holy Family of Nazareth.
Samodzielna Ekspozytura Wywiadowcza “Estezet” swoim zasięgiem obejmowała: Stany Zjednoczone, Kanadę, Brazylię, Argentynę, Chile, Paragwaj, Urugwaj, a także Peru oraz Boliwię, i posiadała placówki w innych miastach Sanów Zjednoczonych jak również w wymienionych krajach. Głównymi zadaniami placówki były: obserwacja sytuacji wojskowej i politycznej krajów obu Ameryk, stanu i rozwoju Polonii, agitacji i penetracji komunizmu ze specjalnym uwzględnieniem jego stosunku do Stanów Zjednoczonych i Kanady oraz spraw polskich, a także stanu, rozwoju i postawy towarzystw ukraińskich oraz analiza prasy mniejszościowej (polskiej, niemieckiej, ukraińskiej, czeskiej, słowackiej, litewskiej i żydowskiej).
Najciekawszą jej część stanowią materiały organizacyjne, które przedstawiają organizację sieci placówek wywiadowczych na świecie ze szczególnym uwzględnieniem Ameryki Północnej i Południowej, i tę część udostępniamy dziś online. Dużą część kolekcji stanowią materiały współpracy z amerykańskim FBI oraz Foregin Economic Administration oraz z Anglikami. Dla badacza interesujące mogą być także materiały będące dziennikiem działań i obserwacji amerykańskiej rzeczywistości przez nowojorską placówkę w latach 1944-1945. Dalsze części kolekcji będą udostępniane online w miarę możliwości. Całe archiwum jest dostępne dla badaczy na miejscu w Instytucie.
Archiwum zostało zdigitalizowane dzięki pomocy Instytutu Pamięci Narodowej, którego archiwiści pracowali w Instytucie Piłsudskiego oraz w IPN. Kolekcja została zeskanowana w Nowym Jorku a opracowywana jest w Warszawie. Jesteśmy szczególnie wdzięczni Andrzejowi Pieczunce z IPN za pomoc w organizacji pracy i nadzór nad jej wykonywaniem.
Zapraszamy do odwiedzenia! Prosimy również wszystkich korzystających o wypełnianie Ankiety użytkownika. Dane z ankiety pozwolą nam na lepsze spełnianie oczekiwań naszych gości Internetowych.
4 lipca 2013 r. Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce będzie obchodził rocznicę 70 lat swojej działalności. Z tej okazji planowanych jest wiele ciekawych spotkań i uroczystości. Przedstawiciele Instytutu będą uczestniczyli w konferencjach naukowych organizowanych przez Polish American Historical Association w Buffalo (15-16 maja 2013) i przez Polski Instytut Naukowy w Waszyngtonie (14-15 czerwca 2013). Pierwszy wykład z tej serii został zaprezentowany 10 marca br. przez dr Iwonę Korgę w Polskim Uniwersytecie Ludowym w Filadaelfii.
Kulminacyjne obchody odbędą się w czerwcu 2013 r. na Zamku Królewskim w Warszawie i w siedzibie Stowarzyszenia Wspólnota Polska w Warszawie. Jesienią 2013 r. uroczystości jubileuszowe będą miały miejsce w Nowym Jorku.
10 marca 2013 r. na zaproszenie Polskiego Uniwersytetu Ludowego w Filadelfii z odczytem pt. "Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce - 70 lat działalności dla Polski i Polonii" gościła dr Iwona Korga. Na odczyt do Polskiego Domu przy Academy Road przybyła ponad 50 osobowa widownia, która z dużym zainteresowaniem wysłuchała prezentacji i zadawała interesujące pytania dotyczące Instytutu i historii Polski.
Wśród gości były: Deborah Majka, konsul honorowy RP w Filadelfii i Theresa Romanowski z Kongresu Polonii Amerykańskiej.
Instytut składa podziękowania dr Januszowi Romańskiemu i dr Małgorzacie Romańskiej za przygotowanie spotkania.
Archiwum Ukraińskiej Misji Wojskowej w Polsce z okresu lat 1919-1932 zostało w całości udostepnione online. Ukraińska Misja Wojskowa w Polsce została utworzona w 1919 r. w Warszawie celem koordynowania wysiłku wojennego Ukraińskiej Republiki Ludowej w sojuszu z Rzeczpospolitą. Archiwum zawiera między innymi rozkazy Ukraińskiej Misji Wojskowej, korespondencję Szefa Misji gen. Wiktora Zielińskiego, dokumentację Sekcji Wojskowej i Komisji Likwidacyjnej Misji, akta Sekcji pierwszej Sztabu Ministerstwa Spraw Wojskowych Ukraińskiej Republiki Ludowej, komunikaty informacyjne Oddziału drugiego Sztabu Głównego i Ministerstwa Spraw Wewnętrznych.
Archiwum zostało zdigitalizowane i udostepnione dzieki pomocy Instytutu Pamięci Narodowej, którego archiwiści pracowali w Instytucie Piłsudskiego oraz w IPN. Kolekcja została zeskanowana w Nowym Jorku i opisana całkowicie w Warszawie. Jesteśmy szczególnie wdzięczni Andrzejowi Pieczunce z IPN za pomoc w organizacji pracy i nadzór nad jej wykonaniem. Prace na zespołem prowadzili wolontariusze Instytutu i pracownicy IPN: Krzysztof Koczyński, Elżbieta Kosakowska, Barbara Lech, Andrzej Pieczunko, Dorota Lewsza, Krzysztof Orłowski, Stanisław Pelc, Jacek Słoma i Magdalena Waśniewska.
Zapraszamy do odwiedzenia! Prosimy również wszystkich korzystających o wypełnianie Ankiety użytkownika. Dane z ankiety pozwolą nam na lepsze spełnianie oczekiwań naszych gości Internetowych.
