Zespół archiwalny nr 032

Polska opozycja demokratyczna 1976-1994
Dzieje twórcy: Opozycja demokratyczna w Polsce - organizacje i ugrupowania dążące do obalenia lub zreformowania systemu władzy utworzonego przez partię komunistyczną. Przedstawiały programy przemian politycznych, gospodarczych i społecznych. Uznawane za nielegalne, zwalczane przez władze państwowe. Początek ugrupowań opozycyjnych powstałych po 1975 r. wiąże się z protestami Episkopatu Polski i intelektualistów przeciwko zmianom w konstytucji PRL oraz narastaniem napięć społecznych (protest robotniczy w czerwcu 1976 r.). W 1975 r. podjęło działalność Polskie Porozumienie Niepodległościowe, w 1976 r. powstał Komitet Obrony Robotników (KOR), organizujący pomoc materialną i prawną dla osób represjonowanych (w 1977 r. przekształcony w Komitet Samoobrony Społecznej KOR), w 1977 r. założono Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela (ROPCiO). W latach 1977-1980 powstały ugrupowania społ. i polit. odwołujące się do zasad katolicyzmu społecznego (m.in. Ruch Młodej Polski) i tradycji niepodległościowych (Konfederacja Polski Niepodległej). Pojawiły się także zalążki organizacji środowiskowych – Studenckie Komitety Solidarności, Wolne Związki Zawodowe, Komitety Samoobrony Chłopskiej. Organizowano także ruch oświatowy i naukowy – w 1977 r. powstał Latający Uniwersytet (w 1978 r. przekształcony w Towarzystwo Kursów Naukowych), w 1978 r. powołano Konserwatorium „Doświadczenie i Przyszłość”. Wydawano podziemne wydawnictwa i czasopisma. W 1980 – 81 większość ww. organizacji włączyła się w tworzenie i działalność wielomilionowego antytotalitarnego ruchu społeczno-politycznego Solidarność, zdelegalizowanego wraz z wprowadzeniem stanu wojennego (grudzień 1981 r. - lipiec 1983 r.). Od grudnia 1981 r. NSZZ Solidarność prowadziła działalność w podziemiu, cześć jej działaczy organizowała struktury ruchu i pomoc za granicą – w Stanach Zjednoczonych powstał m.in. Solidarity International i Committee in Support of Solidarity, w Europie m.in. Biuro Koordynacyjne NSZZ Solidarność z siedzibą w Brukseli oraz wiele innych organizacji związanych w polską opozycją demokratyczną wpieranych przez Polonię, zagraniczne związki zawodowe, ośrodki naukowe. W latach 1981 – 1989 w Polsce powstawały ugrupowania i środowiska różnych orientacji ideowych i politycznych. W 1989 r. nastąpiło załamanie władzy monopolu władzy Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, powstał pluralistyczny system polityczny. * * Nowa encyklopedia powszechna PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996; A. Friszke, "Pozycja polityczna w PRL 1945-1980", Londyn 1993
Zawartość: Zespół tworzą materiały – m.in. odezwy, listy otwarte, dokumenty organizacyjne, analizy sytuacji politycznej, społecznej, gospodarczej - wydawane od 1976 r. przez ugrupowania opozycji demokratycznej m.in. Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela, Komitet Obrony Robotników, Konfederację Polski Niepodległej, NSZZ „Solidarność” oraz organizacje związane z NSZZ Solidarność powstałe po wprowadzeniu stanu wojennego w Stanach Zjednoczonych i Europie, wspierające opozycję demokratyczną w Polsce (m.in. International Solidarity i Committe in Support of Solidarity). W zespole znajdują się także m.in. relacje i analizy z okresu stanu wojennego, materiały dokumentujące zakres pomocy Polonii dla opozycji demokratycznej w Polsce w latach 1980-1989, publikacje - ulotki, plakaty, fotografie.
Inwentarz:

Nr	Tytuł	Daty	Języki
Opozycja demokratyczna w Polsce
1	Opracowanie: Stefan Kawalec, „Demokratyczna opozycja w Polsce. Wydarzenia czerwcowe i rok działalności Komitetu Obrony Robotników”. Biblioteka „Głosu”. Warszawa	1979 - 1979	pol.
2	Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela m.in. program, oświadczenia, odezwy, korespondencja z Radio Wolna Europa	1977 - 1980	pol.
3	Oświadczenia i listy otwarte różnych organizacji (m.in. w obronie represjonowanych, m.in. Mirosław Chojecki, Teatr Ósmego Dnia)	1978 - 1980	pol.
4	NSZZ “Solidarność” m.in.: statut, „Wstęp do programu i założenia ideowe. Propozycje dla NSZZ Solidarność” (opr. Stefan Kurowski), uchwały, publikacja pt. „Dokumenty” KKP Krajowa Komisja Porozumiewa NSZZ Solidarność – (19 XI 1980 – 4 VI 1981)...	1980 - 1981	pol.
5	Sprawozdanie Komitetu ds. Swobody Zrzeszania Się Międzynarodowej Organizacji Pracy...	1980 - 1986	pol.
6	Protokoły z posiedzeń Prezydium Tymczasowego Zarządu NSZZ Solidarność Regionu Gdańskiego	1989 - 1989	pol.
7	NSZZ Solidarność Rolników Indywidualnych, Fundacja Rolnicza; statut, opracowania: m.in. „Blaski i cienie ruchu wyzwoleńczego chłopów polskich w ramach Solidarności”, „Program pomocy polskim rolnikom i rzemieślnikom”, „Program Ruchu Chłopskiego w Polsce”	1980 - 1987	pol.
8	Komunikaty, oświadczenia, apele, listy otwarte opozycji demokratycznej (m.in. NSZZ Solidarność) i rolników	1980 - 1990	pol.
9	Teleksy m.in.: Serwisu Informacyjnego Mazowsza i regionalnych ogniw NSZZ Solidarność (z listopada i I połowy grudnia)	1981 - 1981	pol.
10	Stan wojenny – relacje, sprawozdania z przebiegu strajków, pacyfikacji, demonstracji	1981 - 1983	pol.
11	Stan wojenny – apele, oświadczenia, listy otwarte opozycji demokratycznej	1981 - 1983	pol.
12	Zarządzenia, wytyczne władz PRL (m.in. w okresie stanu wojennego)	1981 - 1984	pol.
13	Represje stanu wojennego Internowania - relacje, informacje prasowe, komunikaty	1981 - 1982	pol.
14	Represje - sprawozdania, relacje, akty oskarżenia, wyroki	1976 - 1990	pol.
15	Raport Polskiej Ligi Praw Człowieka o nieprzestrzeganiu praworządności i praw człowieka wobec obywateli PRL	1987 - 1987	pol.
16	Analizy sytuacji politycznej, społecznej, gospodarczej w Polsce w okresie stanu wojennego	1981 - 1983	pol.
17	Raport IV Konserwatorium „Doświadczenie i Przyszłość” pt. „Polska wobec stanu wojennego”	1982 - 1982	pol.
18	Analizy sytuacji politycznej, społecznej, gospodarczej w Polsce (m.in. oprac.: Tadeusz Szafar pt. „The political opposition in Poland 1954-1977”, Andrzej Tymowski “The strike in Gdańsk” (1981), korespondencja prywatna)	1978 - 1990	polski, angielski
19	Konfederacja Polski Niepodległej / Confederation of the Independent Poland w Polsce, Stanach Zjednoczonych, Kanadzie m.in..: oprac. pt. „Platforma wyborcza”, statut, program, oświadczenia, korespondencja	1980 - 1986	polski, angielski
20	Konfederacja Polski Niepodległej Leszek Moczulski - m.in. opracowanie pt. „Moloch”, życiorysy, wywiady, fotografie, wycinki prasowe z wizyt we Francji, Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych	1980 - 1990	polski, angielski, francuski
21	Solidarność Walcząca i Partia Wolności m.in. programy, deklaracje, statuty	1987 - 1990	pol.
22	Kornel Morawiecki - opracowania własne, program, teksty wystąpień i wycinki prasowe m.in. z wizyty w Stanach Zjednoczonych w 1988 r., telegramy do m.in. Georga Busha	1982 - 1989	polski, niemiecki, angielski
23	Statuty, programy, deklaracje różnych partii politycznych i organizacji m.in.: Polska Partia Niepodległościowa	1982 - 1990	pol.
NSZZ Solidarność za granicą - Europa
24	Oprac.: „Tymczasowe zasady działania biur „Solidarności” za granicą” ustalone na II konsultacyjnym spotkaniu w dniach 8 – 9 stycznia 1982 r. w Brukseli, lista uczestników, sprawozdanie Jerzego Milewskiego i Savy Małachowskiego	1982 - 1982	pol.
25	Grupa Delegatów Krajowego Zjazdu NSZZ Solidarność Za Granicąm.in. komunikat nr 1 z 24 lutego ze spotkania w Paryżu (m.in. cele, lista uczestników) korespondencja, regulamin, informacje Sekretariatu Grupy o podejmowanych działaniach	1982 - 1982	polski, angielski, francuski
26	Biuro Koordynacyjne NSZZ Solidarność z siedzibą w Brukseli. opracowania: „Struktura działania NSZZ Solidarność za Granicą” (lipiec 1982); „Solidarność – La repression en Pologne depuis 13 decembre 1981” z 26 grudnia 1982 r.	1982 - 1982	polski, francuski
27	Solidarity Trade Union Working Group in The U.K. Londyn Instrukcja sporządzania sprawozdań z działalności członków NSZZ Solidarność działających poza granicami kraju	1982 - 1982	pol.
28	Grupa członków NSZZ Solidarność z siedzibą przy Polsko-Austriackim Klubie Informacyjno-Kulturalnym Sierpień’80 m.in. korespondencja z Solidarity International w Nowym Jorku	1982 - 1982	pol.
29	Komitet Poparcia Solidarności - południowa Szwecja, Lund m.in. listy otwarte	1982 - 1982	pol.
30	Zespół Działania Solidarność w Zurychu / Acting Group of Solidarity - apel do związków zawodowych, apel do ONZ	1981 - 1981	polski, angielski
31	Comite de Coordination du Synicate Solidarność en France / Komitet Koordynacyjny NSZZ Solidarność we Francji - apel w sprawie pomocy dla internowanych	1982 - 1982	pol.
32	Biuro Informacji NSZZ Solidarność w Holandii - odpowiedzi Biura na pytania członków Stałej Komisji do Spraw Zagranicznych Drugiej Izby Sejmu Holenderskiego dotyczące sytuacji w Polsce (sankcji i kredytów)	1982 - 1982	pol.
33	The Support Solidarity Committee w Danii - korespondencja m.in. z Instytutem Józefa Piłsudskiego w sprawie dystrybucji filmu „Solidarność. The Hope from Gdańsk”	1985 - 1985	polski, angielski
34	Opracowanie: „Sympozjum poświęcone Polsce konfederacji tureckich związków zawodowych”	1982 - 1982
Polska opozycja demokratyczna za granicą - Stany Zjednoczone, Kanada
35	Solidarity International w Nowym Jorku m.in.: deklaracja, lista dyrektorów, protokół i lista osób zebrania z 7 lutego 1992 r., schemat organizacyjny, odezwy, ulotki, deklaracje członkowskie, korespondencja z różnymi organizacjami	1982 - 1983	polski, angielski
36	Solidarity International w Connecticut - dok. organizacyjne, odezwy, deklaracje członkowskie	1982 - 1982	polski, angielski
37	Committee in Support of Solidarity / Komitet Pomocy Solidarności w Nowym Jorku - program działania (rękopis), lista osób współpracujących, struktura, odezwy, zbiórki pieniędzy, demonstracje, korespondencja	1982 - 1983	polski, angielski
38	Committee in Support of Solidarity / Komitet Pomocy Solidarności w Nowym Jorku m.in. materiały dot. działalności wydawniczej i popularyzacyjnej	1982 - 1986	polski, angielski
39	Committee in Support of Solidarity w Ohio - korespondencja, odezwy, deklaracja członkowska, papier listowy	1982 - 1982	polski, angielski
40	Committee in Support of Solidarity w Philadelphia - program sympozjum w Temple University	1982 - 1982	ang.
41	SOS – Support of Solidarity w Bostonie m.in. skład Rady, program konferencji w Cambridge (Massachusetts) w sierpniu	1982 - 1982	ang.
42	Polish Workers Task Force. Nowy Jork m.in. A Frontlash Project, korespondencja, raporty o sytuacji w Polsce	1981 - 1981	ang.
43	Committee to Aid Polish Refugees. Nowy Jork m.in. lista organizatorów i członków, programy imprez, publikacja pt.” Draft report – polish refuges in Austria vis a vis Solidarity and immigration to the USA” (maj 1982), wycinki prasowe	1982 - 1982	ang.
44	Ruch Polityczno-Społeczny Pomost / Pomost Socio-Political Movement. Chicago m.in. deklaracja programowa, oświadczenia, odezwy, list otwarty do prezydenta Ronalda Reagana, publikacje	1980 - 1988	polski, angielski
45	Solidarity and Human Rights Association. Nowy Jork m.in. deklaracja członkowska	1983 - 1983	pol.
46	Committee of Solidarity Members - Former Political Prisoners. Nowy Jork m.in. odezwy w sprawie pomocy dla więźniów politycznych w Polsce	1985 - 1988	polski, angielski
47	The Solidarity Press and Information Office in the USA m.in. program, wycinki prasowe	1982 - 1982	ang.
48	Friends of Solidarity. Georgetown University. Washington m.in. program, deklaracja członkowska, oświadczenie dyrektora z 13 września 1985 r., biuletyn	1982 - 1985	ang.
49	Friends of Solidarity. Edmonton. Alberta m.in.: deklaracja programowa, korespondencja, karta świąteczna z logo	1982 - 1982	polski, angielski
50	Committee of the Americans and Poles for Freedom. - list otwarty do prezydenta Ronalda Reagana z 24 grudnia	1981 - 1981	ang.
51	Solidarity in Exile / Solidarność na Emigracji. Philadelphia - oświadczenie „Quo vadis Mr. Wałęsa”	1989 - 1989	pol.
52	Americans for Independent Poland - publikacja Anny Walentynowicz pt. "Poland needs freedom and not western credits", wycinki prasowe dot. wizyty Anny Walentynowicz w USA	1989 - 1989	polski, angielski
53	Odezwy, ulotki, oświadczenia organizacji polonijnych ze Stanów Zjednoczonych dot. sytuacji w Polsce m.in.: Polish American Congress, Instytut Józefa Piłsudskiego, Komitet Pomocy Byłym Internowanym Członkom Solidarności w USA, Solidarity Fundation	1979 - 1987	polski, angielski
54	Support Solidarity – projekt p. Ireny Wandycz - korespondencja m.in. z Instytutem Józefa Piłsudskiego w sprawie prenumeraty amerykański pism naukowych dla Instytutu Biochemii i Biofizyki PAN	1982 - 1982	polski, angielski
55	The Polish Refugee Committee. Toronto, Kanada - dok. organizacyjne: pola i sposoby działania, wycinki z prasy kanadyjskiej dotyczące Solidarności	1980 - 1987	polski, angielski
56	Publikacje dotyczące pomocy m.in. ekonomicznej dla Polski m.in. wystąpienia w Senacie USA, rezolucje dotyczące sytuacji w Polsce, opracowania, korespondencja	1980 - 1988	polski, angielski, niemiecki, francuski
Publikacje polskiej opozycji demokratycznej
57	Opracowania nt. niezależnego ruchu wydawniczego w Polsce (m.in. Społecznej Rady Wydawnictw Niezależnych z 1986 r.), opracowanie pt. „Uwagi o niezależnym obiegu wydawniczym” z 1987 r. autorstwa L.L.)	1980 - 1987	polski, angielski
58	Utwory literackie – wiersze, piosenki m.in. o stanie wojennym	1979 - 1988	pol.
59	Publikacje historyczne, okolicznościowe: m.in. „biografia Józefa Piłsudskiego”	1981 - 1981	pol.
60	Ulotki, odezwy plakatowe, plakaty opozycji demokratycznej m.in. NSZZ Solidarność	1980 - 1990	pol.
61	Kalendarze opozycji demokratycznej m.in. NSZZ Solidarność, Konfederacji Polski Niepodległej	1983 - 1990	pol.
62	Programy wystaw, koncertów niezależnych - pod patronatem Kościoła, opozycji demokratycznej	1981 - 1990	pol.
63	Publikacja / komiks pt. „Solidarność – 500 pierwszych dni” (rys. Jacek Fedorowicz, scen. Jan Marek Owsiński)	1984 - 1984	pol.
64	Fotografie: „Marsz pokoju we Wrocławiu” – 1981;„1 maja we Wrocławiu” – 1983 (wyd.: NAF Kwadrat);„Fotografie plakatów”;„31 sierpnia 1982 r. w Lubinie” (wyd. Niezależna Agencja Fotograficzna Fotonowa)	1981 - 1983	pol.
65	Korespondencja Instytutu Józefa Piłsudskiego w sprawie kolekcji polskich publikacji niezależnych	1979 - 1981	pol.
66	Katalogi zbiorów publikacji niezależnych m.in. Poland Watch Center (maj 1985 r.), Harvard College Library (1986 r.), Hoover Institution (1986 r., 1987 r.)	1985 - 1987	polski, angielski

{plusone}

Zbiory

Zespół archiwalny nr 032