The search engines will perform searches in different sections of the Institute website. Please enter the search phrase and press the "Search" key. A new page will open which will allow one to continue searching the selected resource.

 

Archival Collections Online
Silesian Uprisings
Library
Calatogs and Articles

 Google site search engine:

Loading

Bogate i różnorodne zbiory Instytutu pochodzą od zagranicznych przedstawicielstw II Rzeczypospolitej, organizacji, instytucji oraz osób prywatnych. Dzięki ofiarności Polonii zbiory są stale poszerzane. Posiadane zbiory tworzą następujące działy:

Archiwum
Jedno z największych archiwów polskich na terenie Stanów Zjednoczonych przechowuje cenne kolekcje źródłowe do najnowszej historii Polski ( po 1863 r.), posiada 1 około miliona stron dokumentów
Biblioteka
Księgozbiór liczy ponad 20 tysięcy pozycji, zawiera rzadkie książki wydane na Emigracji oraz wydawnictwa będące uzupełnieniem kolekcji archiwalnych
Kolekcja fotograficzna
Ponad 20 tysięcy zdjęć związanych z ważnymi wydarzeniami i postaciami z dziejów Polski
Medale i odznaczenia
Pamiątki związane z wybitnymi Polakami i Amerykanami
Filatelistyka
Znaczki, karty i stemple pocztowe
Prasa
Setki tytułów, w tym największy poza granicami kraju zbiór polskiej prasy niezależnej
Kolekcja Audiowizualna
Filmy dokumentalne i historyczne, kasety VHS, kasety magnetofonowe
Muzeum i galeria obrazów
Muzeum pamiątek historycznych i kolekcja ponas 200 obrazów polskich malarzy

 

Pozyskiwanie archiwaliów jest jednym z podstawowych zadań Instytutu odzwierciedlonym zarówno w statucie, jak i codziennej działalności, a archiwum Instytutu posiada dzisiaj największy zbiór dokumentów do historii Polski, ze wszystkich instytucji polonijnych na terenie Stanów Zjednoczonych. Większymi zbiorami może pochwalić się jedynie Instytut Hoovera w Stanford, w Kalifornii. Obecnie większośc zespołów archiwalnych (poza najnowszymi nabytkami) jest skatalogowana. Część archiwów, szczegolnie z "Archiwum belwederskiego" jest zdigitalizowana i udostępniona bez ograniczeń online.

Obecny zasób archiwalny ma swoją genezę w dwóch najważniejszych źródłach. Pierwszym są zbiory Instytutu Badania Najnowszej Historii Polski im. Józefa Piłsudskiego w Warszawie, drugim archiwalia pozyskane po organizacjach polonijnych na terenie Stanów Zjednoczonych, placówkach dyplomatycznych i spuścizny po osobach prywatnych. Oprócz tego wyróżnić jeszcze można kolekcje powstałe w wyniku zbierania najprzeróżniejszych materiałów dotyczących danej postaci lub jakiegoś wydarzenia. Najczęściej składające się z wycinków prasowych, pism i druków ulotnych, broszur czy zdjęć.

Instytut zbiera i przechowuje w zasadzie dokumentację dotyczącą najnowszej historii Polski, choć posiada też archiwalia nawet z II połowy XVIII i I połowy XIX w., czego przykładami są „Archiwum Leona Orłowskiego” z lat 1777 – 1976 i „Archiwum Waleriana Płatonowa” z lat 1818 – 1865.

Bez wątpienia najwartościowszą część zasobu stanowią archiwalia uratowane podczas II wojny światowej a pochodzące ze wspomnianego już Instytutu Badania Najnowszej Historii Polski w Warszawie, często nazywane też „Archiwum belwederskim”. Do grupy tej należą m.in. następujące zespoły: Adiutantura Generalna Naczelnego Wodza, Komisja Likwidacyjna generała Lucjana Żeligowskiego, Sprawy Sądowe i Honorowe Generałów i Wyższych Dowódców, Ukraińska Misja Wojskowa w Polsce oraz Powstania Śląskie.

Z kolei akta pozyskane na terenie Stanów Zjednoczonych stanowią najobszerniejszą część zbiorów i mają również kapitalną wartość historyczną. Dokumentują one nie tylko działalność Poloni w USA na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat, ale zawierają również materiały po wielu wybitnych mężach stanu, politykach czy wojskowych. Oprócz zatem kilku znaczących organizacji polonijnych takich jak chociażby: Komitet Obrony Narodowej w Ameryce czy Komitet Narodowy Amerykanów Polskiego Pochodzenia, w Instytucie przechowywane są archiwa osobiste m.in. ambasadorów: Józefa Lipskiego, Michała Sokolnickiego, Juliusza Łukasiewicza, generała Kazimierza Sosnkowskiego, Jana Weinsteina, Władysława Pobóg-Malinowskiego czy Tadeusza Katelbacha. W tej grupie akt mieszczą się także archiwalia placówek dyplomatycznych i innych agend i organizacji rządowych, pozyskane różnymi drogami po cofnięciu uznania dla Rządu Rzeczypospolitej Polskiej w Londynie: Konsulat Generalny Rzeczypospolitej Polskiej w Nowym Jorku, Polskie Centrum Informacyjne, czy Samodzielna Placówka Wywiadowcza ESTEZET.

W Instytucie od początku działalności nie było zawodowych archiwistów, którzy sprawowali by merytoryczną opiekę nad całością zasobu. Porządkowaniem zgromadzonej dokumentacji zajmowali się najczęściej wolontariusze i stypendyści. Mimo braku fachowej pomocy, trudnych warunków lokalowych i braku funduszy archiwalia były jednakże przez cały ten czas dobrze zabezpieczone i w miarę możliwości udostępniane korzystającym. Mogły zatem bez przeszkód służyć naukowcom i wszystkim zainteresowanym podając informacje, które gdzie indziej nie były dostępne, albo po prostu zostały zniszczone. Do tego w latach siedemdziesiątych większość z najważniejszych kolekcji archiwalnych została zmikrofilmowana.

Obecnie archiwum Instytutu jest po całkowitym remoncie. Archiwalia przechowywane są w bezkwasowych pudłach i folderach i umieszczone na nowych specjalnie do tego przeznaczonych regałach. W archiwum znajduje się niezbędna ilość wolnego miejsca na nowe dopływy. Całość zasobu została dokładnie sprawdzona i wprowadzona do ogólnopolskiej bazy danych SEZAM. Wszystko to powoduje, że archiwum Instytutu jest jedną z najlepiej zorganizowanych placówek polonijnych tego typu a posiadane archiwalia stanowią jeden z największych i najcenniejszych zbiorów dokumentów do historii Polski poza jej granicami.

altBiblioteka Instytutu posiada 23 000 publikacji.  Księgozbiór jest nieodzownym uzupełnieniem i pomocą naukową dla osób korzystających z archiwum. Wspólny katalog bibliotek Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce, Polskiego  Instytutu Naukowego w Ameryce i Fundacji Kulturalnej w Clark jest dostępny online.

W pierwszych latach istnienia Instytutu zbiory biblioteczne pochodziły głównie z agend informacyjnych Rządu Polskiego na Wychodźstwie, działających w Stanach Zjednoczonych. Były to więc publikacje Polskiego Centrum Informacyjnego oraz Ministerstwa Informacji i Dokumentacji w Londynie. Wiele pozycji książkowych pochodziło z polskiego wydawnictwa Rój i Płomyk, paryskiego Instytutu Literackiego, Gryfa i Polskiej Fundacji Kulturalnej.

Zbiory audiowizualne można podzielić na kilka kategorii. Najstarszą grupę stanowią filmy. Na taśmie 16 mm przechowywane są: “Pogrzeb Piłsudskiego” 9-minutowy), “Wyprawa Kijowska” (13-minutowy), “Armia Polska w Kanadzie”, angielska wersja filmu dokumentalnego “Katyń” (27-minutowy). Na taśmie 35 mm dostępny jest film o Polskich Siłach Zbrojnych w Wielkiej Brytanii oraz “Godzina 11”.

Z kolei na kasetach wideo zgromadzono wywiady z osobami, które przebywały w łagrach i obozach pracy przymusowej w Rosji Sowieckiej. Projekt ten sfinansowała Barbara Piasecka-Johnson w 1989 roku. Następną grupę stanowią zapisy filmowe wydarzeń polonijnych oraz tych związanych z Polską. Znaleźć tu można nagrania z wizyt w Stanach Zjednoczonych Prezydenta RP Lecha Wałęsy (1991), premierów Tadeusza Mazowieckiego (1990) i Jana Olszewskiego (1992). Przechowywane są także relacje z konferencji naukowych i odczytów organizowanych przez Instytut.

Wśród nagrań dźwiękowych uwagę zwraca zapis programu radiowego z udziałem Józefa Piłsudskiego, wywiad z gen. Maxime Weygandem. Przechowywane są również nagrania audycji Radia Wolna Europa z lat 1962-1983.

Zbiory fotograficzne Instytutu liczą blisko 20 000 jednostek. Kolekcja powstała dzięki darom osób prywatnych i organizacji społecznych takich jak: Komitet Obrony Narodowej, Komitet Narodowy Amerykanów Polskiego Pochodzenia i Komitet Pomocy „Solidarności” w Nowym Jorku.

Obecnie kolekcja fotografii jest w całości skatalogowana. Zdjęcia z niektórych kolekcji są także dostępne online.

Zbiory pogrupowane są w działy: rzeczowy, osobowy, Józef Piłsudski, Legiony Polskie i Polska Organizacja Wojskowa, miejscowości, „Solidarność”. Na dział rzeczowy składa się m.in. około 1000 zdjęć przedstawiających polskich zesłańców na Syberię, ich drogę do polskiego wojska oraz losy dzieci, oddzielonych od rodziców, a przygarniętych przez Armię Polską pod wodzą Władysława Andersa.

Marszałek Józef Piłsudski (1867-1935), zdjęcie z 23 czerwca, 1926 r.

 

Medale

Zbiór medali w Instytucie powstał, podobnie jak większość kolekcji, z darowizn. Pierwszą większą partią, liczącą 32 pozycje, był zbiór medali Józefa Wittenberga, ofiarowany w 1971 r., przez żonę Romanę Wittenberg. Pojedyncze egzemplarze i mniejsze kolekcje przekazali też m.in.: Czesława Czajkowska - Twardus, prof. Janusz Zawodny, Alfred Szebel, Bogdan Charlam i prof. Jerzy Krzyżanowski. Medale ofiarowali Instytutowi również ich projektanci m.in.: Stanisław Wiśniewski, Krystyna Filipska-Freyer, dr H. Klimkiewicz i Romuald Lech Sieradzki.

Liczny zbiór filatelistyczny został podzielony na cztery części: znaczki i całostki polskie, znaczki poczty podziemnej z lat 1980-1990, wydawane przez NSZZ „Solidarność” i inne organizacje, polonika, poczta USA i zagranica.

Zbiór znaczków polskich, wciąż kompletowany, obejmuje znaczki wydawane od 1918 r. do chwili obecnej, kasowane i nie kasowane na specjalnych kartach albumowych, koperty FDC (Pierwszego Dnia Obiegu), karty pocztowe i zbiór stempli poczt polowych II Korpusu. Zbiór Poczty Podziemnej liczący ponad 2 000 pozycji, opracowany został tematycznie na 350 kartach albumowych z podziałem tematycznym (ponad 20 tematów) m.in.: Piłsudski, motywy religijne, zbrodnie stalinowskie, militaria itp. Dział poloników obejmuje kompletny zbiór wydawnictw najstarszego w USA Towarzystwa Filatelistycznego Polonus z Chicago oraz innych klubów, w tym z Kanady. Dział Poczta USA kompletowany jest ze znaczków od lat 30. do chwili obecnej, uzupełniany kopertami FDC i kartami pocztowymi, w tym ONZ. Kolekcję zamykają znaczki z innych państw, układane chronologicznie według daty wydania.


Karty pocztowe

Na kolekcję składają się tysiące kart pocztowych i widokówek ze zbiorów własnych oraz ofiarowanych przez członków i sympatyków Instytutu. Zbiór tworzą następujące działy: „Miasta i wioski polskie”, „Warszawa, krajobrazy polskie”, „Kresy”, „Pamiątkowo-patriotyczne”, „Artystyczne”, „Świąteczne” (okres wojny). Duży, liczący ponad 700 pozycji, to dział „Legiony i ich twórca”, obejmujący serię pocztówek wydanych w okresie Legionów z przeznaczeniem na cele legionowe oraz przedstawiające Marszałka Józefa Piłsudskiego w różnych okresach życia.

Na zdjęciu u góry: Poczta Solidarności Walczącej,
zbiór Militaria/ Powstania Śląskie

Dział prasy i czasopism tworzy blisko 3 000 tytułów. Do najważniejszych i jednocześnie unikalnych, wydanych poza granicami Polski, należą komplety jerozolimskiej Na Straży i bejruckiej Polak w Libanie. Wśród pism wydawanych w Stanach Zjednoczonych na szczególną uwagę zasługuje Biuletyn Organizacji KNAPP, Tygodnik Polski i The Polish Review.

PARTNERZY
Ministerstwo Kultury
Biblioteka Narodowa
Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych
Konsulat RP w NY
Fundacja na rzecz Dziedzictwa Narodowego
PSFCU
NYC Department of Cultural Affairs