Zespół archiwalny nr 166

Archiwum Karola Edwarda Durskiego-Trzasko. 1939-1971
Dzieje twórcy: Komandor porucznik pilot Karol Edward Durski-Trzasko urodził się 22 lutego 1894 r. w Grazie w rodzinie Karola Durskiego-Trzasko, Feldmarschalleutnanta Cesarskiej i Królewskiej Armii oraz generała broni Wojska Polskiego, oraz Anny z Edlbacherów. Miał dwie siostry i brata – Antoniego Durskiego-Trasko oficera Wojska Polskiego. Jego żoną była Izabella z d. Ścibor-Rylska, w 1928 r. urodziła mu się córka Barbara. Karol Edward Durski-Trzasko ukończył w 1914 r. Morską Szkołę Kadetów w Fiume i rozpoczął służbę w Cesarsko-Królewskiej Marynarce Wojennej Austro-Węgier . W 1915 r. ukończył kurs obserwatorów oraz kurs pilotów. Na przełomie 1918 i 1919 r. odbył kurs oficerski w polskim obozie pod Neapolem. Był on także absolwentem Oficerskiego Kursu Taktycznego w Szkole Podchorążych Marynarki Wojennej w Toruniu (w latach 1930-1931). Od 1914 do 1915 r. służył, jako młodszy oficer artylerii, na stawiaczu min "Basilisk" oraz pancerniku "Habsburg"; następnie służył w austro-węgierskim lotnictwie morskim. W 1918 r. został zwolniony w stopniu porucznika marynarki i przebywał w obozie dla żołnierzy polskich. Do Wojska Polskiego wstąpił w listopadzie 1918 r. we Włoszech. Od 1919 służył w polskiej Marynarce Wojennej. Był referentem organizacyjnym i lotniczym w Sekcji Marynarki w Warszawie, później Departamencie dla Spraw Morskich. W marcu 1920 r. pełnił funkcję komendanta bazy Flotylli Pińskiej w Mozyrzu, po czym był kierownikiem Referatu Organizacyjnego w Dowództwie Wybrzeża Morskiego w Pucku. Od 1922 do 1927 r. pływał na polskich okrętach: ORP „Generał Haller”, ORP „Jaskółka”, ORP „Watra” oraz ORP „Komendant Piłsudski”. W 1926 r. sprawował jednocześnie funkcję dowódcy dywizjonu ćwiczebnego, a od 1927 r. dowódcy morskiego dywizjonu lotniczego w Pucku. W 1930 r. został kierownikiem kursu aplikacyjnego lotnictwa dla podporuczników marynarki. Był również wykładowcą kursu aplikacyjnego dla kapitanów marynarki i komandorów podporuczników. W 1933 r. objął stanowisko kierownika Samodzielnego Referatu Lotnictwa. Od 1934 r. sprawował funkcje szefa Lotnictwa Morskiego w Kierownictwie Marynarki Wojennej w Warszawie. We wrześniu 1939 r. Karol Edward Durski-Trzasko został ewakuowany wraz z Kierownictwem Marynarki Wojennej na Wschód, 28 listopada 1939 r. przez Szwecję dotarł do Wielkiej Brytanii. W latach 1939-1940 dowodził okrętem ORP „Gdynia”, następnie kierował Bazą Zaopatrzenia w Devonport. W 1942 r. został mianowany szefem Misji Morskiej w Gibraltarze, a rok później p.o. starszym oficerem na Morzu Śródziemnym. Od 1944 r. pozostawał w dyspozycji Szefa Kierownictwa Marynarki Wojennej, do 1945 r. sprawował stanowisko szefa Wydziału Wywiadowczego Marynarki Wojennej. W maju 1945 r. został mianowany komandorem. Pozostał na służbie w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie do 28 marca 1947 r. W 1948 r. wyjechał z Wielkiej Brytanii by osiedlić się w Kanadzie, gdzie pracował w handlu zagranicznym (morskim). Karol Edward Durski-Trzasko zmarł 18 maja 1971 r. w Kanadzie. Otrzymał następujące odznaczenia: Srebrny Krzyż Zasługi, Medal Niepodległości, Medal za wojnę 1920, Medal 10-lecia, Srebrny i brązowy medal za długoletnią służbę, szwedzki Order Vasa III kl., francuską Legię Honorową III kl. oraz Węgierski Krzyż Zasługi. Na dopływ nr 1 do kolekcji nr 166 składają się materiały archiwalne zebrane w teczce osobowej Karola Edwarda Durskiego-Trzasko. Dokumenty zostały wyłączone z Archiwum Osobowego (kolekcja 154), sygnatura 1072.
Zawartość: Spuścizna archiwalna po Karolu Edwardzie Durskim-Trzasko zawiera dokumenty z lat 1939-1969 oraz nieliczne z 1992 r. Zespół stanowi rozsyp, dokumentacja nie nosi śladów układu nadanego przez aktotwórcę. Po uporządkowaniu zespołu nadano następujący układ: część I zawierająca materiały biograficzne; cześć II, na którą składa się korespondencja; część III zawierającą relacje i wspomnienia oraz część IV złożoną z prasy i opracowań.
Inwentarz:

Nr	Tytuł	Daty	Języki
Materiały biograficzne.
1	Dokumenty osobiste: legitymacje, zaświadczenia, świadectwa, życiorys; kserokopie dokumentów dotyczących służby wojskowej oraz pracy zawodowej; fotografie rodzinne oraz fotografia grobu. Kopie życiorysów oraz dokumentów osobistych dotyczących ojca Karola Durskiego-Trzasko oraz brata Antoniego Durskiego-Trzasko.	1939 - 1961	ang.fr.pol.
2	Dziennik z 1944 r., odpisy dzienników z lat 1939-1944, wycinki prasowe.	1944 - 1944	ang.pol.
3	Odpisy dzienników z lat 1939-1944.	-	pol.
Korespondencja.
4	Korespondencja dotycząca służby wojskowej oraz pracy zawodowej, protokół przekazania walut.	1944 - 1992	ang.niem.fr.
Relacje i wspomnienia.
5	Relacje: „Potius mori quam Foedori”, „W kalejdoskopie wspomnień”, „Praca kutrów ewakuacyjnych Polskiej Misji Morskiej”, „Powstała Fundacja Agroturystyka”, Jerzy Butkiewicz „Flight over Ancona”/„Flug über Ancona”, „Mafia nie mafia, zwalczać trzeba”, „Jak Powstała Polska Flota Wojenna 1918-1939”, oraz fragmenty relacji.	-	ang.niem.
6	Tadeusz Falkiewicz „Kronika z Niagara Peninsula”, wspomnienia córki dotyczące Karola Edwarda Durskiego-Trzasko, fragmenty wspomnień.	1963 - 1963	pol.
Prasa i opracowania.
7	„Dziennik Żołnierza” nr 71 z 19.05.1944, kserokopie opracowań dotyczących artylerii konnej oraz lotnictwa marynarki wojennej WP.	1944 - 1944	pol.
Materiały biograficzne.
8	Dokumenty osobiste: legitymacje, zaświadczenia, świadectwa, kwestionariusz, akt zgonu.	1946 - 1971	ang.fr.pol.
9	Dzienniki z lat 1939-1941.	1939 - 1941	pol.
10	Odpisy dzienników 1939-1943.	-	pol.
Korespondencja.
11	Korespondencja dotycząca służby wojskowej, pracy zawodowej oraz spuścizny po Karolu Edwardzie Durskim-Trzasko.	1949 - 2001	ang.niem.fr.
Materiały dotyczące rodziny.
12	Rodzina Durskich-Trzasko: metryki chrztu, metryki ślubu, odpisy z ksiąg.	1793 - 1939	łac.niem.
13	Karol Durski-Trzasko: sprawozdanie z pogrzebu, legitymacja osobista MSW, życiorysy, karta pocztowa, fotografia płaskorzeźby, wycinek prasowy, kopie dyplomów i życiorysów.	1933 - 1935	pol.
14	Karol Durski-Trzasko: korespondencja z bp Władysławem Bandurskim oraz gen. Kazimierzem Sosnkowskim.	1916 - 1920	pol.
15	Antoni Durski-Trzasko: paszport, życiorys, mowa pogrzebowa, menu z bankietów, karta pocztowa, fotografie.	1949 - 1981	ang.fr.

{plusone}

Zbiory

Zespół archiwalny nr 166