Kiedy w trakcie II wojny światowej Józef Lipski w wieku 45 lat znalazł się na francuskim froncie w stopniu szeregowca, jego towarzysze broni nie chcieli uwierzyć, że przed nimi stoi człowiek, który jeszcze w niedawnej przeszłości bywał na europejskich salonach. Historia I. Lipskiego przypomina historie wielu prominentnych polityków okresu międzywojnia, którzy po wrześniowej klęsce 1939 roku zostali wykluczeni z działalności politycznej i znaleźli się na emigracji.

Wizyta Becka w Berlinie 800Wizyta J.Becka w Berlinie, lipiec 1935. Na zdjęciu: minister J.Beck, ambasador J.Lipski i ówczesny min. spraw zagranicznych Niemiec K. von Neurath - ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego 

Lipski pochodził z arystokratycznej wielkopolskiej rodziny. Po odzyskaniu przez Polską niepodległości w 1918 roku, szybko odnalazł swoje miejsce w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, ze względu na arystokratyczne pochodzenie, znajomość języków i nietuzinkowe umiejętności negocjatorskie, błyskawicznie piął się po szczeblach dyplomatycznej kariery. W latach 20-tych był sekretarzem w placówkach w Paryżu, Londynie a ostatecznie w Berlinie. W 1933 roku, gdy Hitler został kanclerzem, a Józefa Lipskiego mianowano Ambasadorem RP w stolicy Niemiec, wielu postrzegało tę nominację jako udane posunięcie w drodze do unormowania stosunków polsko-niemieckich.

thumb MoscickiNowyTarg800Prezydent Mościcki z wizytą w Nowym Targu, 1929

Fascynują mnie czarno-białe, stare fotografie przedstawiające dawne dzieje, w szczególności lubię przeglądać te z okresu po 1918 r. II Rzeczypospolita, to bez wątpienia bardzo ciekawy, choć niełatwy, okres w dziejach Polski. Nasz kraj odrodził się na mapie Europy po wielu latach zaborów. Należało scalić te wielonarodowe i wielowyznaniowe ziemie, którego jeszcze niedawno wchodziły w skład trzech różnych organizmów państwowych. Państwo było ekonomicznie zacofane, funkcjonowały w nim trzy waluty, a istnienie na początku lat 20. było bardzo kruche. Był to okres walki o kształt granic Polski: bohaterskiej obrony Lwowa i walk o Galicję Wschodnią, konfliktu z Czechami o Zaolzie, czas powstań śląskich, powstania wielkopolskiego, oraz wojny polsko-bolszewickiej 1919-1921.

Odbudowa państwa była procesem długotrwałym i trudnym. Pomimo ogromnych trudności z jakimi zmagało się wtedy państwo polskie, bez wątpienia wiele udało się osiągnąć. Pomógł tu niezwykły entuzjazm, który wyzwolił się w zarówno u intelektualnych elit, jak i wśród zwykłych ludzi. W latach 20. przeprowadzono reformę monetarną, która uratowała Polskę przed hiperinflacją, rozpoczęto emisję złotego polskiego. Na poziomie szkoły elementarnej wprowadzono obowiązek powszechnego nauczania, otwarto także szereg nowych uczelni wyższych; min. krakowską Akademię Górniczo-Hutniczą, Uniwersytet Poznański, działalność wznowił Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie. 

PARTNERZY
Ministerstwo Kultury
Biblioteka Narodowa
Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych
Konsulat RP w NY
Fundacja na rzecz Dziedzictwa Narodowego
PSFCU
NYC Department of Cultural Affairs